فهرست

مادری‌ و اشتغال

گذر بـه‌ مـادری‌ تجربـه‌ جدیـد و منحصـر بـه‌ فـردی‌ بـرای‌ زنـان اسـت‌. ایـن‌ تجربـه‌ در بسـتر گـذار بـاروری‌ بـا تغییراتـی‌ همـراه است‌.

پس‌ از انقلاب اسلامی‌ ایـران در سـال ١٣٥٧، بـر مـادر شـدن بـه‌ منزلـه‌ نقـش‌ اصـلی‌ زنـان تاکیـد بیشـتری‌ شـد. همزمـان دسترسی‌ به‌ تحصـیل‌ بـرای‌ همـه‌ طبقـات اجتمـاعی‌ نیـز، فـراهم‌ شـد. بـه‌ گونـه‌ ای‌ کـه‌ خـانواده هـای‌ روسـتایی‌ ترغیـب‌ شـدند فرزندان خـود را بـه‌ مدرسـه‌ بفرسـتند و تحصـیلات بـه‌ بخـش‌ مهمـی‌ از زنـدگی‌ زنـان تبـدیل‌ شـد زیـرا تحصـیلات بـرای‌ زنـان راهی‌ بـرای‌ کسـب‌ احتـرام و منزلـت‌ اجتمـاعی‌ اسـت‌. مـادری‌ همچنـان بـه‌ عنـوان یـک‌ موقعیـت‌ ارجمنـد توسـط‌ بیشـتر زنـان ستایش‌ می‌ شود. اکثـر زنـان مـادری‌ را بـا ارزش مـی‌ داننـد و معـانی‌ مـد نظرشـان را از طریـق‌ ارتبـاط شـان بـا اشـکال مـادری‌ قدرتمند و همچنین‌ تجارب مراقبت‌ از خانواده و روابط‌ خویشاوندی‌ تنظیم‌ می‌ کنند.

شواهد موجود مبتنی‌ بـر تـلاش در جهـت‌ حفـظ‌ تعـادل بـین‌ تعهـدات خـانوادگی‌ و کـاری‌ مشـارکت‌ کننـدگان، بـر الویـت‌ مـادر شدن آنها تاثیر می‌ گذارد اما ارزش آنها برای‌ نقـش‌ مـادری‌ را کـاهش‌ نمـی‌ دهـد. چـرا کـه‌ مـادر شـدن یـک‌ امـر کـاملا عـاطفی‌ و پر از عشق‌ و محبـت‌ اسـت‌ عـلاوه بـر ایـن‌ مـادر شـدن بـه‌ اضـافه‌ شـدن ابعـاد جدیـدی‌ بـه‌ شخصـیت‌ مـادر کمـک‌ مـی‌ کنـد. امــروزه دیگــر جنبــه‌ هــای‌ اقتصــادی‌ بــرای‌ فرزنــدآوری‌ مهــم‌ نیســت‌ بلکــه‌ آنچــه‌ بــرای‌ مــادران شــاغل‌ حــائز اهمیــت‌ اســت‌ بعــد عــاطفی‌ داشــتن‌ فرزنــد، رســیدن بــه‌ تکامــل‌ در ابعــاد مختلــف‌ و رفــع‌ برخــی‌ نیازهــای‌ اجتمــاعی‌ از جملــه‌ طــی‌ کــردن رونــد طبیعی‌ زنـدگی‌، معنـا بخشـی‌ بـه‌ ازدواج، بقـای‌ نسـل‌، مبـرا شـدن از نابـاروری‌ و وقـت‌ گذرانـدن در ایـام پیـری‌ بـا فرزنـد و نـوه است‌.

زنـان شـاغل‌ عـلاوه بـر اینکـه‌ مـادر شـدن را امـری‌ اختیــاری‌ مـی‌ داننـد معتقدنـد مـادر بـودن لـذت هـای‌ بسـیاری‌ دارد و یــک‌ تجربه‌ بی‌ پایـان و بـی‌ بازگشـت‌ اسـت‌ و آنهـا هـیچ‌ گـاه خـود را از ایـن‌ تصـمیم‌ محـروم نخواهنـد کـرد. ایـن‌ امـر نشـان دهنـده ریشه‌ دار بـودن ایـن‌ تفکـر بـین‌ آحـاد جامعـه‌ و زنـان شـاغل‌ اسـت‌ کـه‌ یـک‌ زن خـوب حتمـا مـادر اسـت‌ و یـک‌ ازدواج موفـق‌، ازدواجی‌ است‌ که‌ ثمره آن فرزند باشد و مادر شاغل‌ هم‌ می‌ تواند یک‌ مادر کافی‌ باشد.

گرچه‌ مادران شـاغل‌ ممکـن‌ اسـت‌ بـا مشـکلاتی‌ در نقـش‌ آفرینـی‌ در فعالیـت‌ هـای‌ اجتمـاعی‌ داشـته‌ باشـند ولـی‌ امـروزه مـادر خوب و کافی‌ به‌ طـور انکـار ناپـذیری‌ بـا مشـارکت‌ در بـازار کـار مـرتبط‌ اسـت‌. امـروزه مـادری‌ بـه‌ معنـای‌ مـادر کـافی‌ شـناخته‌ می‌ شود که‌ علاوه بـر وظـایف‌ خانـه‌ داری‌ و مـادری‌، هـم‌ بـرای‌ رشـد و تعـالی‌ اسـتعدادهای‌ شخصـی‌ و اجتمـاعی‌ خـویش‌ و هـم‌ برای‌ کمک‌ در تامین‌ معـاش خـانواده، در عرصـه‌ هـای‌ شـغلی‌ نیـز نقـش‌ آفرینـی‌ کنـد. امـروزه زنـان بـا داشـتن‌ تحصـیلات بـالا خــود را منحصــر بــه‌ خانــه‌ و خانــه‌ داری‌ نمــی‌ داننــد و تمایـل‌ دارنــد هــر چــه‌ بیشــتر و مــوثرتر بــه‌ عرصــه‌ هــای‌ اجتمــاعی‌ وارد شوند و تخصص‌ و مهـارت خـود را بالفعـل‌ کننـد ولـی‌ ممکـن‌ اسـت‌ بـه‌ دلیـل‌ وظـایف‌ مختلـف‌ بـه‌ یـک‌ فرزنـد اکتفـا کننـد کـه‌ مشکل‌ فـوق نیـز بـا روی‌ کـار آمـدن قـانون حمایـت‌ از خـانواده و جـوانی‌ جمعیـت‌ و مزایـای‌ آن بـرای‌ زنـان و مـادران ایـران تـا حد زیادی‌ برطرف شـده اسـت‌. از جملـه‌ تشـویقی‌ هـای‌ مـرتبط‌ از قبیـل‌ یـک‌ کـاهش‌ شـیفت‌ شـب‌ مـادران، مرخصـی‌ روز مـادر و ... چرا که‌ این‌ قانون تمرکز بر فرزندآوری‌ و کرامت‌ مادری‌ دارد.